کم آبیاری

کم آبیاری عبارت است از «مصرف عامدانه و عالمانه کمتر آب، به منظور افزایش تولید مجموعه اراضی تحت پوشش».

و یا به عبارت ساده ترمیتوان گفت کم آبیاری عبارت است ازاستفاده بیشتر وبهترازواحدحجم آب.در این حالت جیره کاهش داده می شود، و بجای «آبیاری کامل» ، کم آبیاری صورت می پذیرد.

آبیاری کامل به منظور کسب حداکثر محصول از واحد سطح در شرایطی قابل اعمال است که اولاً آب به مقدار کافی در اختیار باشد و ثانیاً امکان توسعه و افزایش سطح زیرکشت وجود نداشته باشد. اما در شرایطی که نه تنها آب به اندازه و مقدار کافی در دسترس نباشد، بلکه اراضی مستعد و قابل احیای زیادی وجود دارند که در صورت رسیدن آب به آنها امکان افزایش تولید قابل توجهی وجود خواهد داشت، کم آبیاری یکی از گزینه‌های پیش‌روست. کم آبیاری در مواردی افزایش کیفیت محصول تولیدی را در پی دارد.

  تحقیقات محلی، و استفاده از مدلها و توابع تجربی – ریاضی «مصرف آب – عملکرد» میزان کاهش را به ازای سطوح مختلف کم آبیاری نشان می دهد . در «کم آبیاری کلاسیک» برای اینکه کاهش حداقل باشد برنامه ریزی آبیاری، مدیریت و تمهیدات زراعی بگونه ای خاص صورت میگیرد

که آن راکم آبیاری تنظیم شده می نامیم در روش «کم آبیاری»، با آب صرفه جوئی شده ، می توان سطح کشت را گسترش داد و عملکرد کل را افزایش داد.

باید توجه داشت برای استفاده حداکثر از پتانسیل واحد حجم آب لازم است در مرحله اول از «دانش آبیاری» و در مرحله دوم از «عملیات صحیح آبیاری» توأمان بهره گرفت. در بکارگیری فن کم آبیاری رعایت ملاحظات مهندسی از ضروریات رسیدن به موفقیت است و باید توجه داشت صرفاً با کم آب دادن به گیاه بدون توجه به زمان ، مقدار و کیفیت آبآبیاری ممکن است نه تنها سود بیشتری حاصل نگردد بلکه موجب بروز خسارات زیادی نیز گردد. لذا برای انجام عملیات کم‌آبیاری، ملاحظات زیر مورد توصیه قرار می‌گیرد.

خاک‌های مناسب برای کم آبیاری که دارای ظرفیت بیشتری هستند شرایط بهتری برای پذیرش کم آبیاری دارد

عملیات زراعی شخم باید به اندازه کافی عمیق باشد تا آب باران بتواند بهتر در خاک نفوذ کرده و ذخیره شود از طرفی زمان کاشت باید به گونه‌ای انتخاب شود که گیاه بتواند از رطوبت موجود در خاک قبل از آبیاری استفاده نماید.

میزان آبیاری میزان آب آبیاری باید از روی منحنی تابع تولیدودرآمد وهزینه تعیین گردد.

زمان آبیاری گیاهان در مراحل مختلف رشد واکنش‌های مختلفی به کم آبی دارند لذا لازم است با شناخت کامل رفتار گیاه، به گونه‌ای که تأثیرات منفی به حداقل برسد زمان آبیاری تنظیم گردد.

روش‌های اعمال کم آبیاری روش‌های اعمال کم آبیاری به وسیله تغییرات در دور و حجم آبیاری نسبت به آبیاری کامل قابل اعمال می‌باشد. انتخاب هر کدام از این روش‌ها بستگی به خصوصیات و کیفیت آب و خاک دارد. یکی دیگر از روش‌های توصیه شده، آبیاری یک در میان فاروهاست همچنین محل کاشت بوته‌ها بر روی پشته‌ها و فاصله آنها تأثیر بسزایی در موفقیت کم‌آبیاری دارد.

گیاهان مناسب برای کم آبیاری گیاهانی که دارای دوره رشد کوتاه، راندمان مصرف بالا و مقاوم به خشکی هستند در عملیات کم آبیاری بهتر نتیجه می‌دهند.

در شرایط ایران بعلت محدودیت منابع آب«کم آبیاری تنظیم شده» و بهینه سازی آن که همانا استفاده حداکثر از واحد حجم آبست امر ضروری است، و لازم است در طراحی همه پروژه ها مورد توجه قرار بگیرد. برای این کار، بر اساس تحقیقات محلی و مدلهای کلاسیک توابع، «مصرف آب – عملکرد» تنظیم و تحلیل می شودو کم آبیاری متناسب با شرایط پروژه ، چه از نظر عملکردو چه از نظر سود خالص بهینه سازی می شود.